Dubbele diagnose ontward

Hoewel de term ‘dubbele diagnose’ veel wordt gebruikt is de betekenis ervan niet altijd eenduidig en soms zelfs verwarrend. Wat is een dubbele diagnose? Wordt het gebruikt als vaststelling van een ziektebeeld of als vorm van behandeling? Is behandeling in een specifieke ‘dubbel diagnose kliniek’ altijd noodzakelijk? Kan SolutionS mij wel de hulp bieden die ik nodig heb als ik ook psychische problemen heb? In deze blog wil ik wat meer duidelijkheid verschaffen over deze vragen.

Dubbele diagnose als diagnose of als een behandelvorm?

Allereerst wordt de term veelal analoog gebruikt voor het hebben van een dubbele diagnose en dubbele diagnose als een vorm van behandeling. Hieruit volgt veelal de misvatting dat iemand die een dubbele diagnose heeft ook altijd specifieke behandeling nodig heeft in een ‘dubbele diagnose kliniek’. Daarnaast kan de term dubbele diagnose zowel als diagnose als een vorm van behandeling leiden tot misverstanden. Een tijdje geleden sprak ik telefonisch een cliënt die informatie inwon over onze behandeling en eigenlijk bij voorbaat aangaf: “jullie kunnen me vast niet helpen, want ik heb ook een borderline-stoornis”. De betreffende cliënt heeft onze klinische behandeling inmiddels succesvol afgerond.

‘Dubbele diagnose’ als diagnose

Het meest klassieke voorbeeld is wel het gelijkertijd hebben van een alcoholverslaving en het leiden aan klachten van een depressie. Al snel start de vraag over de etiologie; was er eerst de alcoholverslaving waardoor de klachten van depressie ontstonden of vice versa. Wat was er eerder, de kip of het ei? In de praktijk is het moeilijk om de relatie tussen een verslaving en psychische stoornis te ontwarren. Is iemand door langdurig alcoholmisbruik en het daardoor ontstane verlies van bijvoorbeeld werk, relaties en dagstructuur in dermate isolement geraakt dat een depressie het gevolg was? Of had iemand reeds klachten van een depressie en is overmatig alcohol gaan gebruiken als een vorm van zelfmedicatie? Veelal is er sprake van een wederzijdse beïnvloeding van beide stoornissen welke relatie het beste wordt geduid door comorbiditeit, een term waarmee we de kwestie over oorzaak en gevolg in het diagnostisch redeneren kunnen laten voor wat deze is. Persoonlijk vind ik de term comorbiditeit in de praktijk en de behandeling van cliënten binnen SolutionS beter werkbaar. Comorbiditeit is meer regel dan uitzondering bij onze cliënten en ons behandelaanbod omvat dan ook vanzelfsprekend een integrale behandeling.

Een andere veel voorkomend voorbeeld van comorbiditeit is de combinatie van verslaving en een persoonlijkheidsstoornis. Kort door de bocht gesteld kan een bij aanvang ‘markante persoonlijkheid’ die niet als ‘pathologisch’ geduid wordt in de DSM in combinatie met middelenmisbruik verder ontsporen, wat er voor zorgt dat het middelenmisbruik weer kan toenemen, etc. Oftewel een wederzijdse beïnvloeding die ook als zodanig benaderd dient te worden voor een optimale behandeling.

‘Dubbele diagnose’ als behandelvorm

Wordt er in de reguliere verslavingszorg altijd voldoende rekening gehouden met een psychische klachten? Wordt er in de reguliere GGZ voldoende rekening gehouden met verslaving? Helaas moet ik beide vragen met ‘nee’ beantwoorden. Veel cliënten vallen tussen de wal en het schip en zijn niet zelden de dupe van exclusiecriteria, eindeloze doorverwijzingen of gefragmenteerde behandelingen die na elkaar plaatsvinden zodat zij elkaar nauwelijks of niet overlappen. Het is vanuit dit aanbod dan ook goed om te zien dat we in Nederland inmiddels meerdere dubbel diagnose klinieken hebben. Voor veel cliënten waarbij de comorbiditeit dermate hoog is (zie afbeelding, kwadrant 4 van Minkoff) dat bijvoorbeeld vrijwillige behandeling in een open setting niet haalbaar is bieden deze klinieken een uitkomst. Echter, voor het merendeel van de cliënten met een comorbide stoornis zou een integrale behandeling binnen de verslavingszorg de meest geëigende vorm van behandeling moeten zijn (zie afbeelding, kwadrant 3). SolutionS is een kliniek bij uitstek waarin deze grote groep cliënten behandeling krijgt waarin een integrale behandelingsaanpak de norm is.

Wat biedt SolutionS Center dan meer als de reguliere zorg?

Zoals eerder gesteld zullen er altijd cliënten blijven die specifieke ‘dubbel diagnose behandeling’ behoeven. Mijn ervaring met meerdere cliënten die we binnen SolutionS behandeld hebben is dat ze een geschiedenis in de reguliere GGZ of verslavingszorg hebben waarbij ze of van het kastje naar de muur zijn gestuurd, of zijn vastgelopen in de betreffende behandelingsetting. Laatst sprak ik bij opname een cliënt die de behandeling bij SolutionS ‘als laatste kans tot herstel’ zag; het telefoonboekdik dossier wat ons werd nagezonden deed mij deze uitspraak begrijpen. De betreffende cliënt zit inmiddels ‘goed in haar proces’. Als hulpverlener met ruime ervaring in zowel de reguliere GGZ als de verslavingszorg (waaronder pionieren in ‘dubbele diagnose behandeling) kan ik met trots zeggen dat wij deze cliënten veelal succesvol behandelen. Een zorgvuldige observatie binnen ons Diagnostisch Centrum maakt standaard onderdeel uit van onze behandeling.

Juist de integrale benadering waarin familie en naasten nauw worden betrokken, waarin naast behandeling ook veel aandacht is voor wellness en spiritualiteit resulteert voor onze cliënten in een compleet veranderde levensstijl waarbinnen de cliënt weer kan ‘ademen’. Op onze website staat ons uitgebreide behandelaanbod nader omschreven, evenals een uitgebreid aftercareprogramma waarin diverse levensthema’s besproken worden.

Door inmiddels decenniumrijke ervaring weet SolutionS als geen ander met u de zorg- en behandelingsmogelijkheden te bespreken in een kennismakings- dan wel intakegesprek. Professionaliteit en kwaliteit zijn hierin voor ons vanzelfsprekend. Wereldwijd uniek binnen de klinieken die met het Minnesota-model werken is ons Diagnostisch Centrum waarin wij naast een specialistische begeleiding van uw detoxificatie, altijd zorgen dat u de behandeling en zorg toekomt die u nodig heeft.

Robert Pultrum
Hoofd verpleging SolutionS Center

Stel vrijblijvend jouw vraag

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.